केंब्रिज:वयाच्या अवघ्या २१ वर्षी जडलेल्या दुर्धर आजाराशी अर्थात समोर उभ्या ठाकलेल्या मृत्यूशी झुंज देत विज्ञानाच्या क्षेत्रात नवनवीन ‘चमत्कार’ घडवून आणणारे आणि विश्वाचे कोडे सोप्या भाषेत समजावून सांगणारे प्रख्यात शास्त्रज्ञ आणि लेखक स्टीफन हॉकिंग (वय ७६) यांचे केंब्रिजमधील राहत्या घरी निधन झाले. विश्व उत्पत्ती आणि कृष्णविवरांसदर्भात त्यांनी दिलेले योगदान मोठे आहे.
स्टीफन हॉकिंग यांचा जन्म ८ जानेवारी १९४२ रोजी इंग्लंडमधील ऑक्सफर्ड येथे झाला. त्यांचे वडील डॉ. फ्रँक हॉकिंग जीवशास्त्राचे संशोधक होते. त्यांची आई इझाबेल ऑक्सफर्डची पदवीधर होती. हॉकिंग यांना विद्यार्थीदशेपासूनच संगीत, वाचन, गणित आणि भौतिकशास्त्राची आवड होती. विज्ञान विषयात त्यांना रस होता. गणिताच्या शिक्षकाच्या प्रेरणेमुळे त्यांना विद्यापीठात गणिताचे शिक्षण घ्यावयाचे होते; पण त्यांनी ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटीत प्रवेश घ्यावा, असे त्यांच्या वडिलांना वाटत होते. १९५९ साली त्यांनी कॉसमॉलॉजी हा विषय निवडून प्रवेश घेतला आणि त्यासाठी त्यांना स्कॉलरशिपसुद्धा मिळाली होती. त्यांनी १९६२ मध्ये ऑक्सफर्डमधून पदवी संपादन केल्यानंतर उच्च शिक्षणासाठी त्यांनी केंब्रिज विद्यापीठात प्रवेश घेतला. याच विद्यापीठात त्यांनी ३० वर्षे गणिताचे अध्यापन केले. विश्वशास्त्र (कॉस्मॉलॉजी) आणि क्वांटम ग्रॅव्हिटी या दोन शाखांमध्ये कृष्णविवरांच्या संदर्भात त्यांचे योगदान मोठे होते. २००९ मध्ये त्यांना प्रेसिडेन्शिअल मेडल फॉर फ्रीडम या अमेरिकेतील सर्वोच्च नागरी सन्मानाने गौरविले होते. कमांडर ऑफ दी ब्रिटिश एम्पायर या पुरस्काराने त्यांना गौरवले होते.
