🌷🦚 *कानबाई माता🌷🦚 खान्देशात लोकमाता ,खान्देशची कुलस्वामिनी कानबाई मातेचा उत्सव साजरा

🌷🦚 *कानबाई माता🌷🦚
खान्देशात लोकमाता ,खान्देशची कुलस्वामिनी कानबाई मातेचा उत्सव साजरा

नामदेव धनगर धुळे जिल्हा प्रतिनिधी
मिडिया वार्ता न्युज मो.नं.9623754549

धुळे सविस्तर वृत्त– खान्देशात कानबाई मातेला महत्त्वाचे स्थान आहे.तसेच धार्मिक ,सामाजिक आणि सांस्कृतिक जीवनात मोठे मानाचे स्थान आणि प्रतिष्ठा कानबाईस लाभली आहे .महाराष्ट्रात या देवाचा उत्सव जळगाव धुळे नंदुरबार नाशिक या जिल्ह्यातच केला जातो या देवीला पूजण्याची परंपरा प्राचीन आहे. तंत्रोक्त देवी सुक्तात देवीचा मातृ रुपात उल्लेख आढळतो.
*या देवी सर्वभुतेषु मातृरूपेण संस्थित:*
*नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमःl l*
कानबाई ही खान्देशची नुसतीच देवता नाही तर खांदेशवासियांची ती कानबाई माय आहे.
*कानबाईचा वार्षिक उत्सव श्रावण महिन्याच्या शु. पक्षात नाग पंचमी नंतर येणाऱ्या रविवारी करतात*

*रविवारी कानबाई ची स्थापना करतात.,रात्रभर जागरण करून सोमवारी वाजत गाजत विसर्जन करतात*

*चौरंगावर एक नवे वस्त्र अंथरतात.,त्यावर तांदूळ ठेवून एक चुंबकळीचा उत्तम बैठक असलेला तांब्या ठेवतात.हा तांब्या पंचधातू किंवा तांबे चा असतो. त्यात पाणी घालून नागवेलीची पाच किंवा सात पाने ठेवतात. चौरांगाच्या पायांना केळीचे खांब बांधतात. घरातल्या भरजरी वस्त्रांचा तात्पुरता मंडप करतात. आंब्याच्या पानांची तोरणे करून ती मुख्य प्रवेश द्वारावर आणि कानबाई साठी केलेल्या मंडपातही लावतात. कानबाई म्हणून पूजले जाणारे श्रीफळ तांब्यावर ठेवतात.त्याला नथ घातलेली असते. काही ठिकाणी कानबाई चे पितळी , लाकडी,किंवा मातीचेही मुखवटे असतात. कानबाई ला दागिने घालतात. त्यात मंगळसूत्र मुख्य असते. कानबाईला हिरवीगार जरीकाठाची साडी नेसवतात. विविध रंगाचे फुलांचे हार घालतात. सुपाऱ्या ,खोबऱ्याच्या वाट्या, कापूर , हळद कुंकू,अक्षता इ.पूजा साहित्य वापरतात. तेलाचा किंवा तुपाचा दिवा लावतात

*कानबाई बसलेली असेल तोवर दिवा विझू दिला जात नाही*

*कानबाईच्या उपासनेत ‘ रोट ‘ या विधीचे महत्त्व अनन्य साधारण आहे. कानबाईचे रोट हा एक महत्त्वपूर्ण कुलाचार आहे.*
खान्देशची लोक संस्कृती व कृषी संस्कृती या परस्परांशी निगडित आहे.
*कानबाई माय ही शेतकऱ्यांची , कष्टकऱ्यांची देवता आहे. कानबाई चा उत्सव हा खान्देशची मातृ पूजनाचा उत्सव आहे*
*विसर्जनाच्या वेळेस कानबाई सवाष्ण स्त्रीच्या डोक्यावर ठेवतात . कानबाईच्या मार्गावर पाण्याचे कुंकवाचे सडे घालतात. ढोल ताशे वाजवितात.,नाचतात, फुगड्या खेळतात ज्या शुवाषीनीच्या डोक्यावर कानबाई घेतली असते तिची कानबाई म्हणून पूजा करतात . कधी कधी सत्व पाहण्यासाठी कानबाई जड होते. मिरवणूक नदीकाठी आल्यावर तिथे आरती करतात* .पुनरागमनासाठी ……*पुढना साल माय लवकर येजो*…. असे आवर्जून सांगून कानबाईला निरोप देतात. चौरंग धुवून श्रीफळ घरी आणतात. नदी काठाची माती घरात कस्तुरी म्हणून घरात टाकतात.असा कानबाईचा उत्सव दोन दिवसात संपन्न होतो.