चंद्रपूर, गडचिरोली जिल्ह्यात सापडले कोल बेडेड मिथेनचे मुबलक साठे
• पेट्रोलियम व प्राकृतिक गॅस मंत्रालयाचा सर्वे
🖋️ अश्विन गोडबोले
चंद्रपूर जिल्हा प्रतिनिधी
📱 8830857351
चंद्रपूर : 12 ऑक्टोबर
नैसर्गिक वायूंचे साठे समुद्रातच आढळत होते. मात्र, आता पेट्रोलियम आणि प्राकृतिक गॅस मंत्रालयाने येथे 2016-2017 मध्ये सर्वेक्षण केले. त्या सर्वेक्षणात जिल्ह्यातील चंद्रपूर, बल्लारशा गोंडपिंपरी, राजुरा, कोरपना, भद्रावती आणि वरोरा तालुक्यातील भूगर्भात 331 स्के. कि.मी. भूभागात 37 तर गडचिरोली जिल्ह्यातील सिरोंचा ब्लॉकमध्ये 709 वर्ग/किलोमिटर परिसरात 47 बिलियन क्युबिक मीटर एवढे मोठे कोल बेडेड मिथेनचे साठे सापडले आहे.
चंद्रपूर आणि गडचिरोली जिल्ह्यात कोल बेड मिथेन (सीबीएम) च्या साठ्यांकडे शासनाचे लक्ष 2016-2017 नंतर गेले आणि विविध वैज्ञानिक पद्धतीने ( 2 ड्रील करून, 2/3 डी सिस्मिक सर्वे, जिओ सायन्टीफिक सर्वे, ग्रॅव्हिटी आणि मेग्नेटीक सर्वे ) सर्व्हे केला गेला असल्याची माहिती पर्यावरण व भूशास्त्र अभ्यासक प्रा. सुरेश चोपणे यांनी प्रसिद्धीपत्रकाद्वारे दिली आहे.
चंद्रपूर व्यावसायिक ब्लॉक 331 स्केअर किलोमिटर भूभागाचा आहे. यात 37 बिलियन क्युबिक मीटर एवढे साठे आहेत. तर सिरोंचा ब्लॉक हा 709 स्केअर किलोमिटरचा असून, त्यात 47 बिलियन क्युबिक मीटरचे साठे आहेत, असे उद्योगांच्या बैठकीत म्हटले गेले आहे. विदर्भ इंडस्ट्रीज असोसिएशनसोबत या ब्लॉक संदर्भात गेल, लॉयड आणि सोलार ग्रुपची बैठक आणि सादरीकरण झाले होते. पर्यावरण आणि वन कायद्याच्या अडचणींमुळे अजूनही कोणत्याच कंपनीने हा ब्लॉक घेतला नाही. पण, पुढील संशोधन आणि लिलावामध्ये हा ब्लॉक घेतला जाण्याची शक्यता प्रा. सुरेश चोपणे यांनी व्यक्त केली आहे. चंद्रपूर ब्लॉकचा पूर्व विदर्भातील प्राणहिता – गोदावरी बेसिनमध्ये समावेश आहे. या श्रेणी-3 मध्ये येणार्या बेसिनचे सविस्तर संशोधन केल्यानंतर येथे व्यावसायिक साठे आढळले. विदर्भातील 2 मिथेन साठ्यासाठी 2 राउंडचा लिलाव याच वर्षी 2023 मध्ये झाला होता आणि त्याची मुदत मे 2023 मध्ये संपली होती, असेही त्यांनी प्रसिद्धीपत्रकात नमूद केले आहे.
विदर्भ-तेलंगणात प्राणहिता गोदावरी बेसिन विदर्भ आणि तेलंगणा राज्यात प्राणहिता-गोदावरी हे स्तरित खडकाचे संपूर्ण बेसिन 30,000 वर्ग किलोमिटरच्या अधिक परिसरात व्यापले असून, त्याची लांबी जवळ जवळ 400 तर रुंदी 100 किलोमिटर आहे. या भूभागात भूपट्टीय दृष्ट्या नागपूर, चंद्रपूर – सिरोंचा ते तेलंगाना मधील अस्वरापेटा हे 4 भाग पाडण्यात आले. मात्र, महाराष्ट्रात व्यावसायिक दृष्ट्या 2 तर तेलंगणात 3 ब्लॉक्स पाडण्यात आले आहेत. विदर्भात कोल बेडेड मिथेनचे 84 बिल्लीयन क्यूबिक मीटर ( 94.4 मिलियन मेट्रिक टन ) इतके साठे आढळले आहेत. यातील नागपूर ब्लॉक मध्ये अल्प साठे असले तरी व्यावसाईक दृष्ट्या त्याला अजून मान्यता मिळाली नाही, चंद्रपूर ब्लॉक हा 331 वर्ग किलोमिटरचा भूभागाचा असून, त्यात 37 बिल्लीयन क्युबिक मीटर एवढे साठे आहेत. सिरोचा ब्लॉक हा भूभागाने मोठा असून, तो 709 वर्ग किलोमिटर परिसरात व्यापला आहे. तर तेलंगणा राज्यात 923 वर्ग किलोमिटर भूभागात 3 ब्लॉक आहेत.
